Οι ζώνες Van Allen, που ανακαλύφθηκαν το 1958, αποτελούν μέρος του μαγνητικού πεδίου της Γης, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στην άμυνα του πλανήτη μας έναντι της επιβλαβούς ακτινοβολίας που εκπέμπει ο Ήλιος. Οι ζώνες αυτές έχουν σχήμα τόρου και περιβάλλουν τη Γη, φιλοξενώντας φορτισμένα σωματίδια υψηλής ενέργειας, κυρίως πρωτόνια και ηλεκτρόνια.
.
Οι ζώνες Van Allen αποτελούνται από δύο κύριες ζώνες: την εσωτερική και την εξωτερική ζώνη. Η εσωτερική ζώνη, που εκτείνεται από 600 έως 10.000 χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης, κατοικείται κυρίως από πρωτόνια. Η εξωτερική ζώνη, που εκτείνεται από περίπου 15.000 έως 58.000 χιλιόμετρα, περιέχει κυρίως ηλεκτρόνια με πολύ υψηλότερη ενέργεια. Μεταξύ αυτών των δύο βρίσκεται η “περιοχή της σχισμής”, ένας κάπως κενός χώρος που είναι αποτέλεσμα των αλληλεπιδράσεων κυμάτων και σωματιδίων.
.
Οι ζώνες αυτές παίζουν σημαντικό ρόλο στον διαστημικό καιρό της Γης. Τα σωματίδια εντός των ζωνών επηρεάζονται από την ηλιακή δραστηριότητα. Κατά τη διάρκεια περιόδων έντονων ηλιακών καταιγίδων ή “διαστημικού καιρού”, οι ζώνες αυτές μπορούν να διογκωθούν και να περιβάλλουν δορυφόρους σε τροχιά γύρω από τη Γη, εκθέτοντάς τους σε επιβλαβή επίπεδα ακτινοβολίας, γεγονός που αποτελεί πρωταρχική ανησυχία για τις διαστημικές αποστολές.
.
Η μελέτη των ζωνών Van Allen έχει επιπτώσεις πέρα από την προστασία της τεχνολογίας μας. Μας παρέχει κρίσιμες γνώσεις σχετικά με τη Φυσική του διαστημικού πλάσματος, την κατανόηση των μαγνητικών πεδίων και τους περίπλοκους τρόπους με τους οποίους η Γη αλληλεπιδρά με τον Ήλιο.
.
Στο ταξίδι για την κατανόηση και την πρόβλεψη του διαστημικού καιρού, η NASA εκτόξευσε το 2012 τα Van Allen Probes. Αυτή η αποστολή βελτίωσε δραματικά την κατανόηση αυτών των ζωνών, προσφέροντας πληροφορίες για τη δυναμική τους, τον τρόπο με τον οποίο ανταποκρίνονται στις ηλιακές καταιγίδες και τους κινδύνους που εγκυμονούν για τους δορυφόρους και τους αστροναύτες.
.
Οι ζώνες Van Allen αποτελούν μια κρίσιμη «ασπίδα» για την προστασία της ζωής στη Γη και εάν δεν υπήρχαν, ίσως να μην υπήρχαμε ούτε κι εμείς…