Ένα από τα πιο γνωστά πειράματα της Φυσικής είναι το πείραμα των δύο σχισμών: Ένα σωματίδιο “εκτοξεύεται” προς έναν "τοίχο" που έχει δύο σχισμές, και από πίσω υπάρχει μια οθόνη καταγραφής, η οποία μας βοηθάει να καταλάβουμε από ποια σχισμή πέρασε το σωματίδιο.

.

Το πείραμα πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1801 με φως, και το αποτέλεσμα δικαίωσε όσους υποστήριζαν ότι το φως είναι κύμα, καθώς στην οθόνη πίσω από τις δύο σχισμές καταγράφηκαν “κροσσοί συμβολής”, ένα φαινόμενο ενίσχυσης και απόσβεσης, που βλέπουμε όταν δύο κύματα “συναντιόνται”. Το πείραμα μας έδειξε ότι το φως είναι κύμα, που περνάει ταυτόχρονα και από τις δύο σχισμές, έχοντας ως αποτέλεσμα τη συμβολή (στην πορεία βέβαια...αλλάξαμε γνώμη!).

.

Περισσότερο από 100 χρόνια αργότερα, το πείραμα επαναλήφθηκε, αυτή τη φορά όχι με φως, αλλά με ηλεκτρόνια. Τα ηλεκτρόνια έδειξαν παρόμοια συμπεριφορά με το φως, παρουσιάζοντας συμπεριφορά κύματος, που περνάει και από τις δύο σχισμές. Αυτό προβλημάτισε τους Φυσικούς, καθώς όλοι ήξεραν ότι το ηλεκτρόνιο δεν είναι κύμα, αλλά σωματίδιο...

.

Οι Φυσικοί δεν το έβαλαν κάτω και αποφάσισαν να κάνουν ένα "κόλπο": αντί να στέλνουν πολλά ηλεκτρόνια μαζί προς τις 2 σχισμές, να στέλνουν τα ηλεκτρόνια ένα-ένα. Αποτέλεσμα: ακριβώς το ίδιο. Ήταν σαν το κάθε ηλεκτρόνιο να περνάει ταυτόχρονα και από τις δύο σχισμές! Και στη συνέχεια, να συμβάλλει με τον εαυτό του!

.

Οι Φυσικοί επέμειναν: αποφάσισαν να βάλουν ανιχνευτές ηλεκτρονίων στις σχισμές, για να δουν τελικά από πού περνάει το κάθε ηλεκτρόνιο. Το αποτέλεσμα ήταν..."υπερφυσικό": με την ύπαρξη των ανιχνευτών, το ηλεκτρόνιο υιοθέτησε μια τελείως διαφορετική συμπεριφορά, και περνούσε ή από τη μία ή από την άλλη σχισμή! Λες και ήξερε ότι το παρακολουθούσαμε!!!

.

Σήμερα θεωρούμε ότι τόσο τα σωματίδια (π.χ. ηλεκτρόνια), όσο και το φως παρουσιάζουν ταυτόχρονα και κυματική, και σωματιδιακή συμπεριφορά ("κυματοσωματιδιακός δυϊσμός"). Κι αυτό, πες, ας το "καταπιούμε". Το ότι το ηλεκτρόνιο "ξέρει" ότι υπάρχει ανιχνευτής και αλλάζει τη συμπεριφορά του;;;

.

Το πείραμα των δύο σχισμών, αν και πείραμα Φυσικής, εγείρει σοβαρά φιλοσοφικά ερωτήματα...