.

Το βαρύ νερό είναι ουσιαστικά νερό, αλλά με τα άτομα υδρογόνου του να έχουν αντικατασταθεί από δευτέριο, ένα βαρύτερο ισότοπο του υδρογόνου, που εκτός από ένα πρωτόνιο, έχει και ένα ηλεκτρόνιο στον πυρήνα του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ένα μόριο που είναι γνωστό ως D₂O. Ενώ το δευτέριο έχει σχεδόν διπλάσια μάζα από το κανονικό υδρογόνο, το βαρύ νερό είναι μόνο 10% πυκνότερο από το κανονικό νερό. Η διαφορά αυτή οφείλεται στη σχετικά μικρή συνεισφορά του δευτερίου στη συνολική μάζα του μορίου του νερού.

.

Μια ενδιαφέρουσα πτυχή του βαρέως νερού είναι η επίδρασή του στα βιολογικά συστήματα. Οι οργανισμοί δεν μπορούν να επιβιώσουν σε ένα περιβάλλον που αποτελείται εξ ολοκλήρου από βαρύ νερό. Η τροποποιημένη μάζα του δευτερίου διαταράσσει τις κυτταρικές διεργασίες, εμποδίζοντας τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων. Για τον άνθρωπο, το βαρύ νερό δεν θεωρείται άμεσα επικίνδυνο. Η δηλητηρίαση θα απαιτούσε να καταπιεί κάποιος μεγάλες ποσότητες βαρέως νερού χωρίς σημαντική πρόσληψη κανονικού νερού για πολλές ημέρες, ώστε να προκληθούν αξιοσημείωτες τοξικές επιδράσεις.

.

Για χρόνια υπήρχε η φήμη ότι το βαρύ νερό ήταν ελαφρώς…γλυκό! Πρόσφατη επιστημονική μελέτη φαίνεται να το αποδεικνύει, καθώς οι συμμετέχοντες το αναγνώρισαν σε σχέση με το κανονικό, σε ποσοστό περίπου 80%.

.

Το βαρύ νερό διαδραμάτισε κρίσιμο ρόλο κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν βασικό συστατικό των πυρηνικών αντιδραστήρων και η παραγωγή του έγινε επίκεντρο κατασκοπείας και σαμποτάζ. Το 1965 στο Hollywood γυρίστηκε ακόμη και μια ταινία γι’ αυτό, με τίτλο “Οι ήρωες του Τέλεμαρκ”.

.

Το δευτέριο, το βαρύ ισότοπο στο βαρύ νερό, σχηματίστηκε κυρίως λίγα λεπτά μετά τη Μεγάλη Έκρηξη. Η παρουσία του μας παρέχει ένα κοσμικό αποτύπωμα, βοηθώντας τους επιστήμονες να κατανοήσουν τις συνθήκες στο πρώιμο σύμπαν καθώς το δευτέριο δεν σχηματίζεται εύκολα στα αστέρια με πυρηνική σύντηξη.

.

Fun fact: Σε αντίθεση με τα παγάκια που γνωρίζουμε, ο πάγος από βαρύ νερό συμπεριφέρεται διαφορετικά: …βυθίζεται! Αυτό το αντιφατικό φαινόμενο συμβαίνει επειδή το βαρύ νερό είναι πυκνότερο από το κανονικό νερό και ο πάγος του, κληρονομεί αυτό το μοναδικό χαρακτηριστικό.